του Χρήστου Χαρίτου
Ο Ίων Δραγούμης δολοφονήθηκε από τα βενιζελικά «Δημοκρατικά Τάγματα» του Παύλου Γύπαρη στις 31 Ιουλίου 1920, απέναντι από το σημερινό Χίλτον, εκεί όπου βρίσκεται και η επιτύμβια στήλη του. Η δολοφονία του ήταν απόρροια του εθνικού διχασμού και αποστέρησε την πατρίδα μας από ένα σπουδαίο πολιτικό και διανοούμενο, ο οποίος πάλεψε για την Μεγάλη Ελλάδα με το όπλο και την πένα του.
Ο Ίων Δραγούμης ήταν ο ηγέτης του Μακεδονικού Αγώνος. Ως Πρόξενος στο Μοναστήρι οργάνωσε την Ελληνική αντίσταση στους Βούλγαρους κομιτατζήδες, εξόπλισε τα Ελληνικά ανταρτικά σώματα και καθοδήγησε τον γαμβρό του, τον Παύλο Μελά. Ο θάνατος του Μελά τον συγκλόνισε και έγραψε το μυθιστόρημα «Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα».
Γράφει: «Η Μακεδονία είναι σχολείο ελευθερίας. Έλληνες, σώστε την Μακεδονία και η Μακεδονία θα μας σώσει». Αν ζούσε σήμερα, θα έβλεπε το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα Σκόπια και το κανάλι «Μακεδονία» να αφαιρεί τον Μ. Αλέξανδρο από το σήμα του προς δόξαν του λατινικού γράμματος m!
Ήταν οπαδός του δημοτικισμού - συνιδρυτής του «Εκπαιδευτικού Ομίλου» το 1910 - διότι θεωρούσε ότι η δημοτική γλώσσα ήταν πιο κοντά στον αμόρφωτο Ελληνικό λαό. Ήλθε όμως σε σφοδρή σύγκρουση με την Αριστερά, που χρησιμοποιούσε την δημοτική ως ένα ιδεολογικο-πολιτικό εργαλείο και θεωρούσε τον μαρξισμό ξένο με τον ελληνικό πολιτισμό.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης, ότι ο Δραγούμης ήταν ο ηγέτης της Δεξιάς παρατάξεως το 1920, αντίπαλος της φιλελεύθερης - αν και πατριωτικής-αστικής τάξεως που εκπροσωπούσε ο Βενιζέλος. Και ήταν μία Δεξιά ριζοσπαστική, αυθεντικά λαϊκή και ανθρωποκεντρική.
Ας επισημάνουμε κάποια αποσπάσματα από το έργο του, τα οποία αποδεικνύουν την σπουδαιότητα της σκέψεώς του και γιατί αυτή αποτελεί την γόνιμη σύνθεση μεταξύ πατριωτισμού, πολιτισμού και ελευθερίας.
Ο πατριωτισμός
Ο Δραγούμης εκφράζει έναν έλλογο και βιωματικό πατριωτισμό, με σεβασμό στο ανθρώπινο πρόσωπο, προσηλωμένο στις αρχές της άμεσης δημοκρατίας (Κοινοτισμός), έναν πατριωτισμό που απορρέει από τον Ελληνικό πολιτισμό και υπερασπίζεται τις ελευθερίες και τα δικαιώματα των Ελλήνων. Αυτά αποτελούν την μεγάλη ιδεολογική παρακαταθήκη του Δραγούμη προς εμάς.
Τα αξιακά προτάγματα του Δραγούμη είναι:
- Η ελευθερία, ως εθνική ελευθερία-αυτοδιάθεση των υποδούλων Ελλήνων, αλλά και σεβασμό στην ατομική ελευθερία του ανθρώπου.
- Ο πολιτισμός, ως βάση της αξίας του έθνους.
Ο Δραγούμης συμπορεύεται με τον ουμανιστικό εθνικισμό, ο οποίος ήταν το κυρίαρχο ιδεολογικό ρεύμα στην εποχή του. Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ακουμπώντας στο έθνος μου να γίνω πιο άνθρωπος. Δεν μπορεί κανείς να είναι άνθρωπος ξεχνώντας την καταγωγή του. Να θυμάται κανείς από πού βγήκε, που μεγάλωσε, ποιο έθνος τον ανέθρεψε. Μου αρέσει να βλέπει κανείς τους δεσμούς του. Αυτό θα πει ελευθερία».
Γράφει για την σύνδεση του έθνους με τον πολιτισμό: «Ποιος είναι ο τελικός των εθνών, πες τον προορισμό, πες τον αποστολή; Ο πολιτισμός! Να η δικαιολογία των εθνών. Να πως τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα και να που έσφαλε ο Μαρξ πολεμώντας τα έθνη. Πολιτισμούς γεννούν τα έθνη και αυτά μονάχα. Οι πολιτισμοί γεννιούνται ο καθένας σε κάποια πατρίδα, σε κάποια εποχή και σε κάποιο έθνος. Έξω από αυτά δεν μπορεί να σταθεί πολιτισμός».
Ο Δραγούμης...
Για τον εθνικισμό: «Ο εθνικισμός είναι μορφή ενέργειας. Όλοι λοιπόν οι ενεργητικοί άνθρωποι είναι εθνικιστές, είτε το ξέρουν είτε όχι. Ο διεθνιστής είναι στοιχείο θανάτου για το έθνος του».
Θα έλεγε σήμερα στον ΣΚΑΪ και στην Ρεπούση: «Τα Ελληνικά σχολεία είναι για 2 σκοπούς: να ανοίγουν τα μυαλά και να φουσκώνουν το παιδί με τον εθνισμό του. Η παράδοση είναι ο σύνδεσμος των ατόμων μίας φυλής, τωρινών και περασμένων, που τα κάνει έθνος. Ιστορία είναι η συνείδηση του συνδέσμου αυτού. Να νοιώθεις την καταγωγή σου, την συνέχεια του εθνικού εγώ σου, την ιστορία που σου κάνει συνειδητό το πέρασμα του έθνους σου μέσα στους αιώνες».
Για τους νεοραγιάδες: «Τι θα πει ραγιάς; Ραγιάς είναι εκείνος που τρέμει τους μπάτσους του Τούρκου, που είναι σκλάβος του φόβου του. Ο ραγιάς είναι μισός άνθρωπος. Την ραγιαδοσύνη του την ονομάζει αναγκαία φρονιμάδα. Τον κυνηγάς και κρύβεται. Τον δέρνεις και ακόμα σκύβει. Τον σκοτώνεις και σωπαίνει».
Για την παγκόσμια διακυβέρνηση: «Τόσο αγαπώ την Ελληνική ύπαρξη, που αν ήταν να γίνουμε όλοι οι άνθρωποι κοσμοπολίτες, θα έλεγα να μην ονομαζόμασταν Έλληνες. Δεν χρειάζεται η λέξη Έλληνες όταν όλοι οι άνθρωποι της γης γίνουν κοσμοπολίτες μίας απέραντης δημοκρατίας».
Για τον «πολυπολιτισμό»: «Μόνο εμείς, όσοι νοιώθουμε την δική μας την πατρίδα, μπορούμε να νοιώσουμε και των άλλων τις πατρίδες. Πρώτα πρέπει να νοιώσω τον εαυτό μου καλά, έπειτα καλά το έθνος μου και έτσι φθάνω στην ανθρωπότητα. Όσοι λένε πως είναι κοσμοπολίτες και δεν περνούν από όλα αυτά τα στάδια δεν μπορούν να νοιώσουν την ανθρωπότητα».
Για τους πολιτικάντηδες: «Το Σύνταγμα θέλησε να δώσει στο έθνος αντιπροσώπους και είπε να υπάρχουν βουλευτές. Επρόκειτο αυτοί οι βουλευτές να αντιπροσωπεύσουν το έθνος. Αλλά η πραγματικότητα τα χάλασε και οι βουλευτές δεν είχαν κανένα συμφέρον να καταγίνουν με το έθνος. Τέτοιοι μια φορά δεν είναι. Για όνομα του Θεού, βρείτε άλλους να αντιπροσωπεύσουν το έθνος».
Προσωπική στάση ζωής
Ο Ίων Δραγούμης ήταν υιός πρωθυπουργού, μεγαλοαστός, μορφωμένος. Θα μπορούσε να είναι μποέμ, να απολαμβάνει μία ζωή ηδονιστική. Αντ' αυτού, προτίμησε τους βάλτους της Μακεδονίας, το χρέος και την θυσία, το «μαρτύρων και ηρώων αίμα». Στάθηκε πιστός στις ιδέες του, ακόμη και μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, σκεπτόμενος ότι «ο καθένας πρέπει να φαντάζεται πως αυτός πρέπει να σώσει το έθνος του. Να μην κοιτάζω τι κάνουν οι άλλοι και να φαντάζομαι μόνον πως εγώ έχω το μεγάλο χρέος της σωτηρίας».
Γράφει ο Δημήτριος Τσάκωνας για την δολοφονία του Δραγούμη, στο βιβλίο του «Προβλήματα Ελληνικότητος»: «Έπρεπε να αποθάνη συμβολικώς. Και έπρεπε να τον σκοτώσουν, όπως ακριβώς τον εδολοφόνησεν η ίδια η εξουσία. Διότι τον Δραγούμη δεν το εδολοφόνησαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι, αλλά η ίδια η εξουσία, δηλ. η Ελλάς της παρακμής, η οποία έζη έξω από την παράδοσιν, η Ελλάς η οποία είχεν ως έμβλημά της την αστικήν της επένδυσιν και όχι την εθνική της ανεξαρτησία».
Το ΟΣΟΙ ΖΩΝΤΑΝΟΙ ας συντροφεύει τις σκέψεις και τις πράξεις μας.
https://www.metopo.gr
