Το Εθνικό και Λαϊκό κράτος της 4ης Αυγούστου 1936

 

Ο λαοφιλής ηγέτης Ιωάννης Μεταξάς περιχαρής σε λεωφορείο της γραμμής μαζί με τους απλούς Έλληνες πολίτες, χωρίς καμία μα καμία φρουρά, τόση ήταν η αγάπη του λαού στο πρόσωπό του. Συγκρίνετε το τότε με το σήμερα, με τους κλειστούς δρόμους, τους δεκάδες αστυνομικούς στην φύλαξη των πολιτικών και τα θωρακισμένα πολυτελή αυτοκίνητα.

«Δια την μορφή της διακυβερνήσεως αφήσατε τους ανόητους να ερίζουν (αντιδικούν). Εκείνο το οποίο ασκείται (εφαρμόζεται άριστα) είναι το άριστον». Alexanter Pope. Το Εθνικό λαϊκό κράτος του Ιωάννη Μεταξά ήταν αυτό που μπορεί να χαρακτηριστεί, φυσικά όχι από τους ανιστόρητους και τους εμπαθείς, ως το άριστον, διότι άριστα και υπέρ των λαϊκών στρωμάτων και γενικότερα του λαού ασκείτο η διακυβέρνηση. Και έλεγε ο Ιωάννης Μεταξάς «Ένας λαός όπως ο Ελληνικός, του οποίου η φιλεργία και η φιλοπονία είναι γνωσταί εις όλον τον κόσμον, γνωρίζει μόνος του τι έχει να κάνη εις κάθε δύσκολον περίστασιν. Το Κράτος πρέπει να στηρίζεται, επί της απ’ ευθείας επαφής του κυβερνώντος μετά του λαού, όπως και τα κυβερνητικά όργανα».

Στις 4 Αυγούστου του 1936 ο Ιωάννης Μεταξάς με την σύμφωνή γνώμη του Βασιλέως Γεωργίου Β’ ανατρέπει την δημοκρατία, το σύνταγμα και κλείνει το κοινοβούλιο. Φυσικά η απόφαση αυτή δεν επήλθε ως κεραυνός εν αιθρία, αλλά ήταν αφορμή αφενός τα κινήματα των βενιζελικών αξιωματικών 1933-1935 και αφετέρου η αναρχία που είχε κατακλείσει την χώρα η οποία οδηγείτο με μαθηματική ακρίβεια προς τον κομμουνισμό. Φυσικά για τον Εθνικό Κυβερνήτη η δημοκρατία είχε ήδη χρεωκοπήσει. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου 1936 δεν ήταν ούτε στρατιωτικό, ούτε δικτατορία, αλλά ένα Εθνικό λαϊκό καθεστώς που εκπροσωπούσε για πρώτη φορά το νέο Ελληνικό Εθνικισμό. 

Ο λαός μπορούσε να εκφραστεί μέσω δημοψηφισμάτων και η γνώμη του είχε για το καθεστώς συμβουλευτικό χαρακτήρα. Τον ιδεολογικό χαρακτήρα της 4ης Αυγούστου 1936 μας τον δίδει ο ίδιος ο Ιωάννης Μεταξάς. «Η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάσι αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και τους αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς». Το εθνικό κράτος της 4ης Αυγούστου 1936 ήταν συνέχεια του Αρχαίου Ελληνικού και Βυζαντινού πολιτισμού. «Αλλά δεν αρκεί η πολεμική ισχύς. Πρέπει να είμεθα ισχυροί και εις τον Πολιτισμό, και τον τεχνικόν, και ιδιατέρως εις τον ηθικόν Πολιτισμόν. Να έχωμε προ πάντων ιδικόν μας Πολιτισμό που να πηγάζει από τα έγκατα της ψυχής μας. Ο Πολιτισμός αυτός, δεν θα είναι τίποτε άλλο, παρά μία νέα και συγχρονισμένη μορφή, του αιώνιου και άσβεστου Ελληνικού Πολιτισμού», διακήρυττε ο Μεταξάς και ευελπιστούσε στη δημιουργία του Γ’ Ελληνικού Πολιτισμού.

Ο λαός μπορούσε να εκφραστεί μέσω δημοψηφισμάτων και η γνώμη του είχε για το καθεστώς συμβουλευτικό χαρακτήρα. Τον ιδεολογικό χαρακτήρα της 4ης Αυγούστου 1936 μας τον δίδει ο ίδιος ο Ιωάννης Μεταξάς. «Η Ελλάς έγινε από της 4ης Αυγούστου Κράτος αντικομμουνιστικό, Κράτος αντικοινοβουλευτικό, Κράτος ολοκληρωτικό. Κράτος με βάσι αγροτική και εργατική, και κατά συνέπεια αντιπλουτοκρατικό. Δεν είχε βέβαια κόμμα ιδιαίτερο να κυβερνά. Αλλά κόμμα ήτανε ο Λαός, εκτός από τους αδιόρθωτους κομμουνιστάς και τους αντιδραστικούς παλαιοκομματικούς». Το εθνικό κράτος της 4ης Αυγούστου 1936 ήταν συνέχεια του Αρχαίου Ελληνικού και Βυζαντινού πολιτισμού. «Αλλά δεν αρκεί η πολεμική ισχύς. Πρέπει να είμεθα ισχυροί και εις τον Πολιτισμό, και τον τεχνικόν, και ιδιατέρως εις τον ηθικόν Πολιτισμόν. Να έχωμε προ πάντων ιδικόν μας Πολιτισμό που να πηγάζει από τα έγκατα της ψυχής μας. Ο Πολιτισμός αυτός, δεν θα είναι τίποτε άλλο, παρά μία νέα και συγχρονισμένη μορφή, του αιώνιου και άσβεστου Ελληνικού Πολιτισμού», διακήρυττε ο Μεταξάς και ευελπιστούσε στη δημιουργία του Γ’ Ελληνικού Πολιτισμού. Αμέσως μετά την επιβολή του Εθνικού καθεστώτος ήταν φυσικό να διαμορφωθεί και το Σύνταγμα της χώρας. Ανεστάλησαν κάποια άρθρα προκειμένου να επέλθει η ηρεμία στο λαό που είχε για ακόμη μία φορά διχαστεί ενώ ο κομμουνισμός ανέμενε την ευκαιρία να επιτεθεί και να επιβληθεί. 

Δυναμική ήταν και η στάση του καθεστώτος απέναντι στον κομμουνισμό. Άλλωστε η διείσδυση των κομμουνιστών και η διάβρωση του κράτους από αυτούς ήταν ακόμη μία από τις αφορμές προκειμένου να επιβληθεί το Εθνικό καθεστώς. Ο αναγκαστικός νόμος 117 που εφαρμόστηκε το 1936 απέβλεπε στην προστασία του κράτους αλλά και του καθεστώτος. Αμείλικτος διώκτης του κομμουνισμού ήταν ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης, υφυπουργός Ασφαλείας της κυβερνήσεως, ο οποίος κατόρθωσε να εξαρθρώσει όλη την ηγεσία του ΚΚΕ και τους παράνομους μηχανισμούς του. Συνέλαβε πάρα πολλά ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ μεταξύ αυτών και τον Νίκο Ζαχαριάδη τους οποίους εξόρισε. Κατάφερε επίσης να προσεταιριστεί στελέχη του κόμματος μεταξύ αυτών τον Μανωλέα, για να ελέγχει το ΚΚΕ και να εκδίδει τον «Ριζοσπάστη» με αποτέλεσμα οι κομμουνιστές να διαβάζουν αυτά που ήθελε ο Μανιαδάκης. Συγχρόνως εφάρμοσε για τους κομμουνιστές τις «Δηλώσεις Μετανοίας» που υπέγραφαν τα στελέχη του ΚΚΕ και αφού τους άφηνε ελευθέρους αυτοί μετά γίνονταν πληροφοριοδότες της Ασφάλειας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της εποχής οι «Δηλώσεις Μετανοίας» που υπέγραψαν οι κομμουνιστές ανερχόντουσαν σε 45.000, ορισμένοι θεωρούν το νούμερο αυτό υπερβολικό. 

Η Νεολαία της 4ης Αυγούστου 

Τι έλεγε και έγραφε ο Ιωάννης Μεταξά για την νεολαία το μέλλον του έθνους; Να πως περιέγραψε ο Εθνικός Κυβερνήτης τους σκοπούς της ΕΟΝ: «Ποιοί είναι οι σκοποί; Βασιλεύς! Πατρίς! Θρησκεία! Οικογένεια! Αναγέννησις της Ελλάδος, και καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Αυτό το τελευταίο, καθεστώς της 4ης Αυγούστου, σας το τονίζω, γιατί είναι η ασφάλεια, η άγρυπνη φρούρησις των άλλων που προανέφερα. Όταν δεν το χαμε αυτό, όταν δεν είχαμε το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, είδαμε που είχανε πέσει και Βασιλεία και Θρησκεία και Πατρίς και Οικογένεια και τα πάντα. Το καθεστώς , λοιπόν, αυτό έχει πρώτο του και κύριο προορισμό να περιφρουρήση την ύπαρξιν και την επικράτησιν εκείνων, που σας προανέφερα. Γι’ αυτό είναι από τους κυριώτερους σκοπούς της Οργανώσεως και γι’ αυτό διαπαιδαγωγείται η νεότης με αυτό το ιδεώδες». 

Η ΕΟΝ αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος της εξουσίας της 4ης Αυγούστου, συμμετείχαν σ’ αυτήν και πρόσωπα που είχαν την δικής τους πορεία στην μετέπειτα Ελλάδα, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μανώλης Γλέζος, που αργότερα εντάχθηκαν στην αριστερά. Εάν είναι αληθές το γεγονός με την Γερμανική σημαία και τον Μανώλη Γλέζο όταν έγινε αυτή ενέργεια τότε αυτός ανήκε στην ΕΟΝ. Η νεολαία του ΕΑΜ ΕΠΟΝ χρησιμοποίησε αυτή την παρήχηση της ΕΟΝ προκειμένου να προσελκύσει άτομα που προήρχοντο από την Εθνική Οργάνωση Νεολαίας.

Η κοινωνική πολιτική του καθεστώτος 

Η κοινωνική πολιτική του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου ήταν πρωτοφανής και ουδεμία σχέση είχε με αυτή των δημοκρατικών πολιτικών. Είναι γνωστά και έχουν γραφεί πολλές φορές. Καθιερώνεται το οκτάωρο εργασίας και η πληρωμή των υπερωριών. Η εργατική Πρωτομαγιά ανακηρύσσεται ως η επίσημη εορτή της εργασίας και εορτάζεται από τον εργατικό κόσμο. Έλεγε ο Ι. Μεταξάς «Ποτέ δεν ετιμήθη η εργασία εις την Ελλάδα όπως έπρεπε» και «ο εργάτης είναι εις εκ των κυριωτέρων παραγόντων της εθνικής οικονομίας». Καθιερώνεται ο κατώτατος μισθός, ιδρύεται το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων(ΙΚΑ), η Εργατική εστία, χαρίζονται τα αγροτικά δάνεια, καθιερώνεται η ημέρα της Κυριακής ως υποχρεωτική αργία, δίδεται η άδεια μετ’ αποδοχών, ο προϋπολογισμός του Ελληνικού κράτους για πρώτη φορά στην Ιστορία του γίνεται πλεονασματικός! 

Την διετία 1936-1938, ιδρύονται 567 εργοστάσια σε όλη τη χώρα και η ανεργία μειώνεται στο ελάχιστο, παράλληλα ξεκινούν οι πρώτες γεωτρήσεις για άντληση πετρελαίου στην Ηλεία. Επιπλέον, ενισχύεται η εθνική άμυνα μέσα από την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων, τα αποτελέσματα φάνηκαν στον νικηφόρο Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940.

https://www.elkosmos.gr