Ο πρώτος ανατόμος του κόσμου
Στην Χαλκηδόνα, μια ελληνική αποικία στις ασιατικές ακτές του Βοσπόρου, γεννήθηκε το 331 π.Χ., ο Ηρόφιλος που θα γινόταν στον μέλλον ένας μεγάλος ιατρός. Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου δεν είχε ούτε 30 χρόνια ζωής όταν έφτασε εκεί ο Ηρόφιλος ο Χαλκηδόνιος. Βασιλιάς της Αιγύπτου ήταν ο Πτολεμαίος Α’ ένας από τους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κυβερνούσε την Αίγυπτο σύμφωνα με τα Ελληνικά πρότυπα και οργάνωσε τις πόλεις και τις επαρχίες σύμφωνα με αυτά. Ο Πτολεμαίος προσκάλεσε Έλληνες αποίκους από όλες τις γωνιές του Ελληνικού κόσμου.
Ανάμεσα σε αυτούς τους αποίκους ήταν και ο Ηρόφιλος που από νωρίς έγινε γνωστός σε όλη την Αλεξάνδρεια. Δάσκαλοι του Ηρόφιλου ήταν ο Πραξαγόρας ο Κώος της Ιπποκράτειας σχολής και ο Χρύσιππος ο Κνίδιος. Ο Ηρόφιλος ήταν παθολόγος, χειρουργός,γυναικολόγος-μαιευτήρας και ανατόμος, ο πρώτος που έκανε επίσημα ανατομία και περιέγραψε τα εσωτερικά όργανα του ανθρωπίνου σώματος.
Μέχρι την εποχή του Ηροφίλου απαγορεύονταν η ανατομία ανθρώπινων σωμάτων, μιας και θεωρούνταν κάτι βέβηλο, αλλά ο Πτολεμαίος ο Α’ επέτρεψε για πρώτη φορά να γίνει ανατομία σε πτώματα ανθρώπων, μιας και μέχρι τότε γίνονταν μόνο σε ζώα. Έτσι, ο Ηρόφιλος έκανε ανατομία και περιέγραψε πρώτος τον εγκέφαλο και τους νευρώνες που τον αποτελούν και ανέπτυξε πρώτος την θεωρία ότι ο εγκέφαλος ήταν το κέντρο των ψυχικών λειτουργιών. Περιέγραψε τον οφθαλμό μαζί με τον χιτώνα του και το οπτικό νεύρο που έφτανε μέχρι τον εγκέφαλο και το ονόμασε πόρο (πέρασμα). Διαχώρισε τους τένοντες από τα νεύρα. Βελτίωσε την θεωρία του δασκάλου του Πραξαγόρα, περί του σφυγμού, φτιάχνοντας μια δική του κλεψύδρα που μετρούσε τους σφυγμούς των υγειών και των ασθενών, κάνοντας έτσι μετρήσεις ακριβείας. Τον σφυγμό τον όριζε ως συστολή και διαστολή των φλεβών. Ο Ηρόφιλος μετρούσε τους σφυγμούς κατά μέγεθος, πάχος, ρυθμό και σφοδρότητα και σύμφωνα με την ηλικία και την νόσο του αρρώστου.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ένας Ρωμαίος παντογνώστης του 1ου μ.Χ. αιώνα έλεγε, πως για να ερμηνεύσει κανείς την σημασία που έδινε στους σφυγμούς ο Ηρόφιλος, έπρεπε να είναι μουσικός και μαθηματικός μαζί, για να συλλάβει το μέτρο και την μουσική (αρμονία), ανάλογα πάντα με την ηλικία και την ασθένεια του ανθρώπου. Τόσο ακριβείς ήταν οι μετρήσεις του Ηροφίλου! Επίσης, ο Πραξαγόρας έλεγε πως από τις αρτηρίες περνούσε αέρας και όχι αίμα, κάτι που διέψευσε ο Ηρόφιλος, αποδεικνύοντας πως και από τις αρτηρίες περνούσε αίμα. Πρώτος απ’ όλους χρησιμοποίησε τον όρο δωδεκαδάκτυλο για να περιγράψει το τμήμα του εντέρου.
Σε όλη την Αλεξάνδρεια μιλούσαν γι’ αυτόν τον σοφό ιατρό που έκανε θαύματα με τα χέρια του. Στην Αλεξάνδρεια συναντήθηκε και μ’ έναν άλλον μεγάλο ιατρό, τον Ερασίστρατο τον Κήιο (από την νήσο Κέα) και συνεργάστηκαν μαζί στην ανατομία. Περιέγραψε την καρδιά και τις βαλβίδες και πώς συνδέονταν με τις φλέβες και τις αρτηρίες. Ανακάλυψε ένα πράσινο έμπλαστρο για τα τραύματα και αποστήματα.
Για να καταλάβουμε την λεπτομερή δουλειά που έκανε ο Ηρόφιλος, περιέγραψε ακόμη και τους σιελογόνους αδένες. Πρώτος αυτός ο μεγάλος ιατρός υπέδειξε το δέσιμο των άκρων για να σταματήσει η αιμορραγία. Ως γυναικολόγος και μαιευτήρας, περιέγραψε τις κινήσεις των εμβρύων, καθώς και διάφορα ανατομικά τους χαρακτηριστικά. Περιέγραψε τις σάλπιγγες, μελέτησε την δυστοκία, την στείρωση και περιέγραψε ακόμα και τον τοκετό πενταδύμων. Περιέγραψε επίσης τα γεννητικά όργανα ανδρών και γυναικών, το ήπαρ και το πάγκρεας.
Ο Ηρόφιλος είχε ένα ρητό για τους ιατρούς: «τέλειος εστίν ιατρός ο εν θεωρία και πράξει απηρτισμένος», δηλαδή ο τέλειος ιατρός είναι αυτός που είναι καταρτισμένος στην θεωρία και στην πράξη.
Μερικά από τα έργα που συνέγραψε ο Ηρόφιλος και σώζονται μόνο οι τίτλοι τους είναι: «Ανατομικά» (τρία βιβλία), «Περί σφυγμών πραγματείαν», «Μαιευτικόν», «Διαιτητικόν», «Προς τα κοινάς δόξας»,«Υπομνήματα εις Ιπποκράτους προγνωστικόν», «Περί οφθαλμών» (δύο βιβλία), «Περί θεραπειών», «Περί αιτιών» και «Ιπποκράτους γλωσσών εξήγησιν».
Ο Ηρόφιλος πέθανε γύρω στο 250 π.Χ., σε ηλικία 81 ετών, έχοντας γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα στο μεγάλο βιβλίο της Ιατρικής. Στην Λαοδίκεια της Συρίας ιδρύθηκε τον 1ο μ.Χ. αιώνα ιατρική σχολή βασιζόμενη στην Ηροφίλια θεωρία και πράξη.
https://koinonikosethnikismos.wpcomstaging.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου