Ελληνικά έθιμα για τον Δεκαπενταύγουστο

Εικόνα: Πάνω τμήμα, οι Καβαλάρηδες στη Σιάτιστα. Κάτω τμήμα,  ο Κάτω Χορός της Ολύμπου.

Σε κάθε γωνιά της Ελλάδας κατά την 15η ημέρα του Αυγούστου αναβιώνουν διάφορα έθιμα. Την ημέρα αυτή, η οποία είναι η ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου για την Ορθοδοξία, η ελληνικη παράδοση τιμάται με τρόπους που δίδαξαν παλαιότερες γενεές. 

Στη Σιάτιστα της Κοζάνης αναβιώνει το έθιμο των “καβαλάρηδων” που έχει τις ρίζες του στον 15ο ή 16ο αιώνα, κατά την οθωμανική κατοχή και συμβολίζει τη λεβεντιά και μεγαλοπρέπεια των Ελλήνων σε δύσκολους για την εθνική επιβίωση καιρούς. Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, άρρενες καβαλάρηδες σε στολισμένα άλογα και οργανωμένοι ανά παρέες, οδεύουν προς το μοναστήρι του Μικροκάστρου, εκτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και στη συνέχεια επιστρέφουν στο χωριό τους για τον εορτασμό της ημέρας. Γίνεται ακόμη επίδειξη της δεξιοτεχνίας τους. Το έθιμο προπαρασκευάζεται αναλόγως, με τους καβαλάρηδες να φροντίζουν ιδιαίτερα και να “γυαλίζουν” τα άλογα  και τα στολίδια τους λίγες ημέρες νωρίτερα. Κάποιοι άνδρες πηγαίνουν και στον Αλιάκμονα όπου τα άλογα δροσίζονται και πλένονται. Επίσης οι αρραβωνιασμένες γυναίκες στέλνουν στον αρραβωνιαστικό τους λευκό κεντημένο μαξιλάρι, ζυμωτή στολισμένη κουλούρα, αμύγδαλα, διάφορα άλλα τρόφιμα και οίνο. 

Στη Πεντάπολη των Σερρών υπάρχει το έθιμο της Ντουντούλας, που θεωρείται ότι προέρχεται από αρχαίες επικλήσεις στον Όμβριο Δία. Μια ομάδα χωρικών καλύπτει το σώμα ενός ανύπανδρου άνδρα με μακριά χόρτα (βούζια) και θάμνους. Αυτός τότε περιφέρεται στο χωριό, ακολουθούμενος από χωρικούς με νταούλια και ζουρνάδες και καταβρεχόμενος στην πορεία. 

Στην Παροικιά της Πάρου γίνονται λαμπρές εκδηλώσεις με επίκεντρο τον υψηλής παλαιότητας ναό της Εκατονταπυλιανής, ένα δείγμα παλαιοχριστιανικής αρχιτεκτονικής και ναοδομίας του 4ου αιώνα μ.Χ. - με τροποποιήσεις του 6ου αιώνα. Δεκάδες καΐκια επίσης φθάνουν στο λιμάνι της Νάουσας στο νησί, με τους επιβαίνοντες σε αυτά να κρατούν δεκάδες αναμμένες δάδες, σε ένα μυσταγωγικό κλίμα. Ακολουθεί γιορτή με παραδοσιακή μουσική των Κυκλάδων και οινοποσία. 

Στην Όλυμπο της Καρπάθου λαμβάνουν χώρα επίσης έθιμα μυστηριακού χαρακτήρα. Χορεύεται, κυρίως από γυναίκες, ένας αργόσυρτος παραδοσιακός χορός με σταθερό βήμα, ο “κάτω χορός”, υπό τους ήχους του λαούτου και της λύρας. Όμως ο χορός σε αντίθεση με άλλες περιοχές έχει πένθιμο χαρακτήρα και δεν πραγματοποιείται γλέντι. Οι άνδρες έχουν ένα κομμάτι βασιλικού στο πέτο τους και τραγουδούν με τη συνοδεία των παραδοσιακών ελληνικών οργάνων. 

Στους Καλαρρύτες Ιωαννίνων, μετά την ορθόδοξη λειτουργία γίνεται αρτοκλασία με σιτάρι, η “απλάδα” και εν εσυνεχεία χορεύονται παραδοσιακοί χοροί της Ηπείρου, κυρίως ο τσάμικος, με τους κατοίκους χωρισμένους σε ζώνες - η πρώτη ζώνη περιλαμβάνει μόνο άνδρες και οι επόμενες τρεις ζώνες περιλαμβάνουν γυναίκες. 

Στο Πυργί της Χίου, το διάσημο και ιδιαίτερο μαστιχοχώρι, οι κάτοικοι χορεύουν στην πλατεία έναν ξεχωριστό παραδοσιακό χορό κατά τη γιορτή, τον Πυργούσικο, που έχει γρήγορο και χαρούμενο ρυθμό.

http://www.antepithesi.gr