Οι γενναίες γυναίκες της Πίνδου

Ποτέ σε άλλο μέρος τη γης, γυναίκες δε στάθηκαν τόσο γενναία βοηθώντας τα μαχόμενα τμήματα και αψηφώντας το θάνατο.

Ατέλειωτες φάλαγγες από κορίτσια, νέες και γριές, σκαρφάλωναν σε υψόμετρο πολύ πάνω από 2.000 μέτρα και όταν γύριζαν μετέφεραν τραυματίες. Ριγούσαν από συγκίνηση οι μαχητές μας, όταν έβλεπαν τις φάλαγγες αυτές να αναρριχώνται στα πιο απρόσιτα μέρη, κάτω από ασταμάτητες βροχές, μέσα σε χιονοθύελλες και βοριάδες. Ξάφνιασε τον κόσμο ολόκληρο ο ηρωισμός, η πίστη, η τόλμη, το θάρρος και η αντοχή των γυναικών, που κουβαλούσαν στους ώμους τους την Ελλάδα. Τα κατορθώματά τους, με θαυμασμό και σεβασμό θα τα θυμόμαστε.

Η προσφορά αυθόρμητη. Ο αγώνας γενναίος. Η αυταπάρνηση συγκινητική. Είναι οι Γυναίκες της Πίνδου. Πρωταγωνίστριες της εποποιίας του ΄40, ενός από τα σπουδαιότερα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας. Γυναίκες, οι οποίες κατόρθωσαν μέσα από αντίξοες συνθήκες,να δώσουν το δικό τους δυναμικό και καθοριστικό παρόν στην πρώτη γραμμή του μετώπου.

Σε έναν από τους πιο δύσκολους πολέμους στην ιστορία του ελληνικού έθνους, οι Γυναίκες της Πίνδου αποφασίζουν να συνδράμουν στον αγώνα εναντίον του φασισμού με τον πλέον άμεσο τρόπο. Γυναίκες κάθε ηλικίας,από κορίτσια μέχρι γυναίκες μεγάλης ηλικίας. Μανάδες, αδερφές, αψηφούν το αβάσταχτο κρύο, το χιόνι, τη βροχή, τον αέρα και σχηματίζοντας φάλαγγες διασχίζουν κακοτράχαλα περάσματα, για να φτάσουν στο μέτωπο των αγωνιστών. Φορτωμένες με τρόφιμα, ρούχα και πολεμοφόδια ανηφορίζουν μονοπάτια, όπου κανένα μεταγωγικό όχημα, ούτε καν μουλάρι μπορεί να περάσει. Αλλά και επιστρέφοντας τα χωριά μεταφέρουν τραυματίες.

Ποια είναι όμως η ταυτότητα των γυναικών αυτών, που με τόση αυτοθυσία κατέστησαν εαυτούς πρωταγωνιστές του αξιόμαχου του ελληνικού έθνους; Πρόκειται για γυναίκες αγρότισσες, τόσο από τα χωριά της Δυτ. Μακεδονίας όσο και από τα χωριά των Ηπειρωτικών Βουνών (Πωγώνι, Ζαγόρι, Πεντάλοφο, Αγ.Παρασκευή, Φούρκα κ.ά.).

Ειδικά το χωριό Φούρκα, λίγα χιλιόμετρα ΒΑ των Ιωαννίνων, εξακολουθεί και σήμερα να αποτελεί ένα σύγχρονο σύνδεσμο με το ιστορικό γεγονός του έπους του ΄40, αφού εκεί βρίσκεται το άγαλμα της γυναίκας της Πίνδου, σημείο αναφοράς του εορτασμού στη μνήμη τους.

Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μοναδικό μνημειακό έργο τέχνης, που έχει αφιερωθεί στο σπουδαίο αυτό αγώνα. Εικαστικοί, όπως ο ζωγράφος, 'Εκτορας Δούκας, ο γλύπτης, Νικόλαος Παυλόπουλος, (κατά κόσμον Νικόλας), καθώς και ο σπουδαίος φωτογράφος, Κώστας Μπαλάφας, εμπνέονται από την απαράμιλλη προσφορά αυτών των γυναικών και αποδίδουν με τα έργα τους τη δέουσα τιμή.

Από τους ποιητές μας, ίσως η πιο χαρακτηριστική ποιητική αναφορά ανήκει στον Νικηφόρο Βρεττάκο και το ποίημά του Γυναίκες της Πίνδου.

Τέλος, πλούσια είναι και η καταγραφή προσωπικών μαρτυριών.Χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω αποσπάσματα:

Εθαυμάσθησαν οι γυναίκες αυτές.

Όταν φύγαμε από τη Λάρισα για να πάμε στην Κοζάνη, στο Σαραντάπορο εκεί πέρα οι δρόμοι τότε ήτανε καλντερίμια και χωματόδρομοι, θυμάμαι εκεί επάνω πριν από τα Σέρβια ότι ήταν γυναίκες οι οποίες την δεύτερη ημέρα ακριβώς προς την τρίτη φτιάχνανε τον δρόμο, δηλαδή ρίχνανε πέτρες μες στις λάσπες. Από τότε, από την ίδια μέρα και βέβαια εν συνεχεία στην Ήπειρο εθαυμάσθησαν οι γυναίκες αυτές. Εθαυμάσθησαν πολύ γιατί μετέφεραν εκεί που δεν μπορούσε ούτε μουλάρι. Βάζανε στην πλάτη, μαθημένες αυτές, αυτές κουβαλούσαν νερό και ξύλα. Πήγαιναν στο ρουμάνι μια ώρες δυο, φορτωνόταν τα ξύλα στην πλάτη και τα μετέφεραν στα σπίτια τους μέσα στα χιόνια. Εκάνανε βέβαια μια προμήθεια από το καλοκαίρι για τον χειμώνα, κάνανε για ένα μήνα, από κει και ύστερα. Πηγαίνανε πλέον μέσα στα χιόνια...

(Προφορική μαρτυρία Τάκη Τράντα, στο: Χατζηπατέρα - Φαφαλιού, Μαρτυρίες 1940-1941, Αθήνα, Κέδρος, 1982, σ. 103.)

Γυναίκες που κουβαλούσαν πυρομαχικά.

7 Νοεμβρίου 1940. Σήμερα σκοτώθηκαν δύο παιδιά του 33ου Συντάγματος και αυτό μάνιασε περισσότερο τους στρατιώτες. Φωνάζαν εμπρός για τη Ρώμη. Ο θάνατος αυτός αντί να μας δειλιάσει μας έδωσε περισσότερα φτερά για να κυνηγήσουμε τους Ιταλούς. Συνάντησα γυναίκες που κουβαλούσαν πυρομαχικά. Μία ήτο 88 ετών. Μία μου είπε κλείδωσε το μικρό σε μια καλύβα για να βοηθήσει τον στρατό. Το βράδυ είδα μια γριούλα να κρατά δυο μικρά και η μητέρα τους ζύμωνε ψωμί για τον στρατό με το φως δυο κεριών που είχε μέσα σ' ένα ποτήρι. Τα χιόνια, ο πάγος, το τρομερό κρύο, δεν φαίνονταν να τις τρόμαζε. Όλες γεμάτες χαρά ήθελαν να προσφέρουν στο στρατό ό,τι δεν μπορούσαν τα μεταγωγικά. Αλήθεια γυναίκες θαύμα. Τι διαφορά με τις πόλεις!

(Από το Ημερολόγιο Πολέμου του Αργύρη Μπαλατσού, στο: Χατζηπατέρα - Φαφαλιού, Μαρτυρίες 1940 - 1941, Αθήνα, Κέδρος, 1982, σ. 103)

Οι νικηταί της Πίνδου προχωρούσαν. Καθώς έφτασαν στον ποταμό Βογιούσα κι είδαν οι ατρόμητες γυναίκες της Πίνδου πως το απότομο ρέμα εμπόδιζε τους σκαπανείς στη δουλειά τους, έκαναν αυθόρμητα κάτι, που ξανάγινε ύστερα στον Καλαμά και στο Δρίνο: μπήκαν οι ίδιες μέσα στα νερά και, πιασμένες σφικτά από τους ώμους, σχημάτισαν πρόσχωμα, που ανάκοβε την ορμή του ποταμού και ευκόλυνε τους γεφυροποιούς!

(Τάκης Ε. Παπαγιαννόπουλος, στο: Χατζηπατέρα - Φαφαλιού, Μαρτυρίες 1940 - 1941, Αθήνα, Κέδρος, 1982, σ. 104)

Όταν, λοιπόν, κάνουμε λόγο για τη γενναιότητα, τη μεγαλοψυχία, το σθένος, τη φιλοπατρία και τη συνολική προσφορά στον πόλεμο του '40, ένα μεγάλο μέρος της δόξας και της νίκης ανήκει κατά κοινή παραδοχή στις Γυναίκες της Πίνδου.

http://defenceline.gr