«Κι αν πέσω μην πιστέψτε πως χανόμαστε. Γενήτε όλοι σας Κατσαραίοι»
Ο Πάνος Κατσαρέας γεννήθηκε το 1912 στο χωριό Πολιάνα (σήμερα Άγιος Νίκωνας) της Μάνης. Το 1930 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Αρεοπόλεως και αργότερα εισήχθη στη Σχολή Υπαξιωματικών. Από εκεί αποφοίτησε το 1938 ως Ανθυπολοχαγός αυτοκινήτων.
Στο έπος του ‘40 έδρασε ως Ανθυπολοχαγός, ενώ κατά την κατοχή ήταν Διοικητής του Τ.Α. Ανωγείων Λακωνίας και αργότερα του Τ.Α. Αρεόπολης.
Υπήρξε μία από τις ηρωικότερες μορφές της Πελοποννήσου και ιδιαίτερα στην πατρίδα του, την Μάνη, όπου και έδρασε καταλυτικά κατά την περίοδο του συμμοριτοπόλεμου ιδρύοντας την θρυλική Ε.Α.Ο.Κ. (Εθνικές Αντικομουνιστικές Ομάδες Κατσαρέα), δίνοντας μάχες κατά των κομμουνιστών στη περιοχή της Λακωνίας.
Ήταν αγαπητός και όλοι μιλούν για έναν εθνικιστή, έναν καλό στρατιωτικό, δίκαιο αλλά και μετριοπαθή σε ό,τι αφορά στη συμπεριφορά του.
Η ίδρυση της Ε.Α.Ο.Κ.
Η απελευθέρωση τον Οκτώβριο του 1944 βρήκε την Πελοπόννησο σε πλήρη σύγχυση. Οι κομμουνιστές αμέσως άρχισαν να ανασυγκροτούν τις στρατιωτικές και πολιτικές υπηρεσίες των ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ και επιδόθηκαν σε τρομοκρατία με σειρά εκτελέσεων εθνικοφρόνων πολιτών. Κατά την περίοδο του 1946 στη Λακωνία μόνο είχαν εκτελεσθεί 62 πολίτες, ανάμεσά τους και ένα εξάχρονο αγοράκι του οποίου οι συμμορίτες φρόντισαν να χαράξουν στο στήθος του με μαχαίρι το γράμμα «Χ».
Ενάντια στην κατάσταση αυτή τάχθηκε ο Λοχαγός Πάνος Κατσαρέας από τις αρχές του έτους 1945. Από τότε ξεκίνησε συστηματικά ο αγώνας κατά των συμμοριτών στις ορεινές περιοχές του Πάρνωνα και του Ταϋγέτου.
Ήταν αποφασισμένος να μην αφήσει κανέναν κομμουνιστή ζωντανό. Προτιμούσε να αφήσει τα κόκαλά του στον Ταΰγετο παρά να δει σκλάβα του ΕΑΜ τη Λακωνία.
Πέταξε γαλόνια, πέταξε την ήσυχη και ξεκούραστη ζωή, πήρε κοντά του τον Γερακάρη, τον Παυλάκο, τον Σπυρούλια, τον Μπογέα, τον Μποθρέλο, ανέβηκε στον Ταΰγετο, κάρφωσε την Ελληνική σημαία στην Άρνα και άρχισε το «γενικό ξεκαθάρισμα».
Οι Μανιάτες στο πλευρό του, ξεσηκώνονται και αυτοί. Γνωρίζουν ότι ο Πάνος Κατσαρέας μάχεται εναντίον του κομμουνισμού από το 1943 και όσοι μπορούν να χειρισθούν όπλα σπεύδουν και τάσσονται υπό την σημαία του.
Επίσημα ιδρύει την Ε.Α.Ο.Κ. την 6η Ιουνίου του 1946.
Η δράση της υπήρξε έντονη και καθοριστική καθ’ όλη τη διάρκεια του συμμοριτοπολέμου. Ο Αγώνας ήταν εθνικός, πατριωτικός αλλά και ηθικός. Όλοι τους υπήρξαν παραδείγματα τόλμης, ηρωισμού, γενναιότητας και ευπρέπειας.
Η Ε.Α.Ο.Κ. αποτελούμενη από εθελοντές μόνο που πίστευαν στην Ελλάδα και ήταν πρόθυμοι να θυσιαστούν και με μπροστάρη τον Αρχηγό τους Κατσαρέα έμειναν πιστοί στις αρχές και τις κατευθύνσεις του Εθνικού αγώνα.
15/6/1946: Άντρες των Ε.Α.Ο.Κ με αρχηγό τον Σταύρο Γερακάρη εκτελούν στην Παλαιοχώρα τον δοσίλογο της Κατοχής Σταύρο Πέτρουλα.
02/09/1946: 40 αντάρτες με αρχηγό τον Πρεκεζέ στήνουν ενέδρα στο απόσπασμα του Παυλάκου στο δρόμο από Αράχωβα προς Σπάρτη. Κατά τον Λέφα, ο Παυλάκος έχασε 11 άντρες ενώ δεν αναφέρει απώλειες για τους αντάρτες.
09/10/1946: Νίκη ανταρτών στη μάχη της Βαμβακούς. Απώλειες, 4 νεκροί για τους αντάρτες και 8 για τους Χίτες.
13/12/1946: Mάχη Βερροίων, ξεκίνησε όταν πολυάριθμη δύναμη ανταρτών επιτέθηκε σε προκεχωρημένο φυλάκιο των Ε.Α.Ο.Κ στον Πάρνωνα. Το φυλάκιο υπεράσπιζαν 70 άντρες υπό τους Γερακάρη, Μπογέα και Καρυτσιώτη. Οι αμυνόμενοι ενισχύθηκαν από τον Κατσαρέα που κατέφθασε με 2 εφεδρικές ομάδες Ε.Α.Ο.Κ και 2 διμοιρίες του Λόχου Ασφαλείας Λακωνίας, αφού πρώτα πέρασαν από 4 μάλλον μικρής έκτασης ενέδρες ανταρτών. Τελικά οι αντάρτες αποκρούστηκαν με αδιευκρίνιστες απώλειες ενώ οι νικητές είχαν 6 νεκρούς και ισάριθμους τραυματίες.
20/3/1947: Πέφτει νεκρός ο αρχηγός και ιδρυτής της Ε.Α.Ο.Κ Πάνος Κατσαρέας σε ενέδρα ανταρτών του ΔΣΕ με επικεφαλής τον Τάκη Γεωργόπουλο, σε τοποθεσία 5 χλμ από το χωριό Γεράκι, από το οποίο επέστρεφε έπειτα από επιθεώρηση τμημάτων των Ε.Α.Ο.Κ. Σκοτώνεται επίσης ο συγκροτηματάρχης Παπαδάκος ενώ οι υπόλοιποι 3 της συνοδείας διασώζονται τραυματίες.
Μετά το θάνατο του Κατσαρέα προσωρινός αρχηγός των Ε.Α.Ο.Κ ορίζεται ο δικηγόρος Πέτρος Πραστάκος από τον Πύργο Διρού και τον διαδέχεται ο γιατρός Κυριάκος Κυριακόγκωνας από τον Δρύαλο, αν και η θέση του ήταν περισσότερο τυπική παρά ουσιαστική αφού ήταν η αρχηγία των Ε.Α.Ο.Κ ήταν στην ουσία στα χέρια των Γερακάρη και Παυλάκου. Παράλληλα από την Άνοιξη του ίδιου έτους σταθεροποιείται η κυριαρχία των κρατικών δυνάμεων στις επαρχίες Γυθείου και Οιτύλου.
27/06/1947: Συμπλοκή των εφεδρικών Ε.Α.Ο.Κ με αντάρτες του Κονταλώνη και του Ξυδέα στο Εξωχώρι Μεσσηνίας, κοντά στην Καρδαμύλη. Κατά τη σύγκρουση οι αντάρτες είχαν 4 νεκρούς, ανάμεσά τους και μία ανιψιά του Ξυδέα.
04/09/1947: Προκήρυξη του αρχηγού των Ε.Α.Ο.Κ Κυριακόγκωνα. Εκτός των άλλων γίνεται γνωστή η αποπομπή του Μπαθρέλου λόγω καταπίεσης των πολιτών.
31/10/1947: Επίθεση ανταρτών εναντίον δυνάμεων των Ε.Α.Ο.Κ (επικεφαλής ήταν ο Αλ. Σπηλιώτης της ομάδας Γερακάρη, ο οποίος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης) στην Άρνα Λακωνίας. Επικράτηση των ανταρτών μετά από τετράωρη μάχη και υποχώρηση των υπερασπιστών. Λίγες ώρες αργότερα κατέφτασε στην περιοχή άλλες δυνάμεις των Ε.Α.Ο.Κ από την Παναγία Γιάτρισσα με αρχηγό τον Μπογέα και από τον Άγιο Νικόλαο με αρχηγούς τους Γερακάρη και Παυλάκο καθώς και ομάδα ΜΑΥ (με αρχηγό πιθανότατα τον Άγι Κοκκόρο) από τους Γοράνους που ανάγκασαν τους αντάρτες του ΔΣΕ σε σύμπτυξη. Σύμφωνα με τον Καραλή, οι αμυνόμενοι είχαν απώλειες που ανέρχονταν σε 22 νεκρούς,18 τραυματίες και αρκετούς αγνοούμενους εκ των οποίων 7 αφέθηκαν ελεύθεροι και επέστρεψαν ενώ οι αντάρτες είχαν έξι νεκρούς (οι ομάδες των Ε.Α.Ο.Κ είχαν βαρύτατες απώλειες παίρνοντας την μερίδα του λέοντος σε αυτόν τον τομέα αφού είχαν σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Εμπρός, 21 νεκρούς,8 τραυματίες και 10 αγνοούμενους).
11/11/1947: Σαράντα οπλίτες των Ε.Α.Ο.Κ Σκάλας υπό την αρχηγία του Παυλάκου από κοινού με 60 άνδρες των ΜΑΥ Έλους υπό την ηγεσία του Στ.Αραπαντώνη, σώζουν το Τάγμα Χωροφυλακής του Μπρατίτσα στο Γεράκι από ολοκληρωτική καταστροφή όταν ερχόμενοι προς ενίσχυση επικρατούν σε σύγκρουση με αντάρτες του Ξυδέα αναγκάζοντας τους να εγκαταλείψουν το Γεράκι.
25/11/1947: Αιφνιδιαστική επίθεση λόχου Παυλάκου σε βάση των ανταρτών στον Κοσμά και κατάληψη του χωριού.
27/12/1947: Συμπλοκή ομάδων Παυλάκου και δύναμης της Χωροφυλακής με αντάρτες σε τοποθεσία μεταξύ των χωριών Γεράκι και Βρονταμά. Απώλειες ανταρτών, 1 νεκρός και 6 συλληφθέντες.
09/01/1948: Μάχη στο Γεράκι ανάμεσα σε οπλίτες του Παυλάκου και αντάρτες. Σύμφωνα με την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ», σκοτώθηκαν 7 αντάρτες.
26/01/1948: Επιδρομή ανταρτών στο χωριό Αλμπάνη. Ενώ επιδίδονταν σε λεηλασίες δέχτηκαν αιφνιδιαστική επίθεση από άνδρες του Γερακάρη με αποτέλεσμα να υποστούν απώλειες 3 νεκρών και στη συνέχεια να υποχωρήσουν προς τη Μηλιά.
28/01/1948: Συμπλοκή αποσπάσματος Μπογέα με αντάρτες. Σύμφωνα με την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» έχασαν τη ζωή τους 4 αντάρτες, μεταξύ των οποίων και ο αρχηγός τους ονόματι Μπότσας.
01/1948: Εξόντωση του αντάρτη Τούντα από τη διμοιρία Παυλάκου.
26/03/1948: Επίθεση ανταρτών εναντίον τμήματος εθνοφυλακής και ΜΑΥ στο Γεωργίτσι Λακωνίας. Τους αμυνόμενους ενίσχυσαν δυνάμεις της εθνοφυλακής από την Καστανιά, του πυροβολικού από τη Σπάρτη, της χωροφυλακής και των Ε.Α.Ο.Κ με αποτέλεσμα την υποχώρηση των ανταρτών .Οι κυβερνητικές δυνάμεις είχαν 3 νεκρούς (δύο εθνοφύλακες και έναν χωροφύλακα) και 4 ή 5 τραυματίες ενώ οι αντάρτες είχαν τουλάχιστον δύο νεκρούς καθώς και 12 αιχμαλώτους.
16/04/1948: Νικηφόρα μάχη με αντάρτες στο 48ο χλμ Τρίπολης-Σπάρτης έπειτα από ενέδρα ανταρτών. Στη συμπλοκή συμμετείχαν επίσης δύναμη της χωροφυλακής και μικρή δύναμη στρατού. Οι αντάρτες κατά την υποχώρησή τους δέχτηκαν αιφνιδιαστική επίθεση στην περιοχή του Βασσαρά από τους Παυλάκο και Γούδη με αποτέλεσμα να υποστούν πολλές απώλειες.
23/05/1948: Ένοπλοι υπό την ηγεσία του Γερακάρη διεξήγαγαν από κοινού με ενόπλους του Καμαρινέα εκκαθαριστική επιχείρηση στα χωριά Τσέρια, Εξωχώρι και Καρδαμύλη. Οι αντάρτες είχαν 4 νεκρούς ενώ οι ομάδες Γερακάρη-Καμαρινέα 2 τραυματίες.
16/06/1948: Επιδρομή των Ε.Α.Ο.Κ Κροκεών και Σκάλας στο χωριό Βρονταμά. Οι περίπου 15 αντάρτες που βρίσκονταν εκεί υποχώρησαν. Οι άντρες των Ε.Α.Ο.Κ εντόπισαν και κατέστρεψαν δίκτυο επικοινωνίας του ΔΣΕ ,κατέσχεσαν πυρομαχικά και χειροβομβίδες που βρήκαν ενώ πήραν και 4 αιχμαλώτους(3 γυναίκες, ήτοι μια αδελφή και 2 σύζυγοι των ανταρτών καθώς και ένας πληροφοριοδότης του ΔΣΕ).
23/08/1948: Καταδίωξη ανταρτών που είχαν πραγματοποιήσει επιδρομή στο χωριό Ίσνα Μεσσηνίας από ομάδα του Γερακάρη. Μερικές απώλειες για τους αντάρτες.
12/11/1948: Ενέδρα ανταρτών σε ενόπλους του Γερακάρη στη θέση Διλάγγαδο Μεσσηνίας. Απώλειες Ε.Α.Ο.Κ, 2 νεκροί.
12/1948: Επιτυχημένη νυχτερινή επιχείρηση ανεφοδιασμού από κοινού με 77 άντρες των ΛΟΚ των αντρών του Εθνικού Στρατού που μάχονταν στον Πάρνωνα.
13/12/1948: Συμπλοκές με ΔΣΕ σε Σκάλα, Τσάσι και Γεράκι. Είχε προηγηθεί την προηγούμενη μέρα επιδρομή 100 ανταρτών υπό τον Γεωργόπουλο στο χωριό Βλαχιώτη με απολογισμό 3 νεκρούς χωροφύλακες (ανάμεσά τους και ο διοικητής Μπραβίδης), τον τραυματισμό ακόμη ενός, την ανατίναξη του αστυνομικού τμήματος, την ομηρία 4 οικογενειών και την απόσπαση 30 όπλων. Έπειτα ακολούθησε επιδρομή στο Τσάσι. Οι δυνάμεις των Ε.Α.Ο.Κ με αρχηγούς τους Κυριακόγκωνα και Παυλάκο συγκρούστηκαν με αντάρτες αρχικά στη θέση Σερεμέτη προξενώντας στον εχθρό απώλειες 2 νεκρών και ενός αιχμαλώτου και στη συνέχεια στο χωριό Τσάσι όπου σκοτώθηκαν άλλοι 2 αντάρτες και τραυματίστηκαν ισάριθμοι. Στη συνέχεια κινήθηκαν από κοινού με δυνάμεις των ΜΑΥ, της Χωροφυλακής και 30 εθνοφύλακες προς το Γεράκι όπου επικράτησαν εκ νέου. Στο Γεράκι, οι αντάρτες είχαν 4 νεκρούς και τουλάχιστον 10 τραυματίες ενώ όλοι οι όμηροι της προηγούμενης μέρας απελευθερώθηκαν.
29/12/1948: απόκρουση ανταρτών στο Γεράκι.
Κατά τα τέλη του 1948 πραγματοποιήθηκε και η ένταξη των ΕΑΟΚ στον Εθνικό Στρατό. Η ορκωμοσία πραγματοποιήθηκε σε 2 μέρη: στις 19 Δεκεμβρίου ορκίστηκαν στη Σπάρτη οι πρώτοι 4 λόχοι ενώ η διλοχία του Γερακάρη ορκίστηκε στις 7 Ιανουαρίου του 1949 στο Γύθειο. Έτσι από τις Ε.Α.Ο.Κ προέκυψε το 1ο Δ.Τ.Ε.Α.Λ
19/03/1949: Συμπλοκή ενόπλων του Γερακάρη με μικρή ομάδα ανταρτών στη θέση Πηγαδούλια. Αποτέλεσμα της συμπλοκής ήταν ο θάνατος δύο ανταρτών και η αιχμαλωσία 5 ατόμων που ακολουθούσαν τους αντάρτες.
Το «τέλος» ενός ήρωα
Το σύνθημα του Πάνου Κατσαρέα ήταν «όλα για την Ελλάδα». Αυτό το σύνθημα το έκανε σύμβολο εθνικής πίστεως ολόκληρη η Μάνη που τον λάτρεψε όσο ζούσε και τον αποθέωσε όταν δολοφονήθηκε.
Ο επίλογος γράφτηκε στις 20 Μαρτίου 1947, όταν, χτυπημένος από τα βλήματα ενεδρευόντων συμμοριτών, περνούσε στο πάνθεον των ηρώων.
Η είδηση της δολοφονίας του ήρωα του εθνικού αγώνα, προκάλεσε μεγάλη θλίψη και σύγχυση. Στη Σπάρτη τα καταστήματα παρέμειναν κλειστά σε ένδειξη πένθους και διαμαρτυρίας ενώ συγκροτήθηκε ογκώδες συλλαλητήριο.
Το πτώμα του θρυλικού Αρχηγού εναποτέθηκε εντός φέρετρου το οποίο κάλυπτε η γαλανόλευκη σημαία και εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στην πλατεία της Σελινίτσας. Χιλιάδες λαού παρευρέθηκαν από όλη την περιοχή και απέτισαν τον ύστατο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης στην ιερή μνήμη του εκλιπόντος Αρχηγού.
Αργότερα η σορός του εναποτέθηκε στο ίδιο αυτοκίνητο όπου επέβαινε κατά την στιγμή της δολοφονίας του, και, με τη συνοδεία τιμητικής φρουράς των ηρωικών του παιδιών και φάλαγγας αυτοκινήτων, η πομπή ξεκίνησε για το Γύθειο.
Χιλιάδες λαού γονυκλινείς αποχαιρετούσαν για τελευταία φορά τον ήρωα Λοχαγό τους. Ο Πάνος Κατσαρέας έπεσε ηρωικά για την Ελλάδα του, που τόσο αγαπούσε! Αναδείχθηκε άξιος Έλληνας, τίμιος Μανιάτης, αγνό παλικάρι, θρυλικός πολεμιστής και με τον θάνατό του πέρασε στα όρια του θρύλου.
πηγή: εκδόσεις Λόγχη
https://www.elkosmos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου